Wydłużenie projektów POIR poza 2023

Zakończenie realizacji wszystkich projektów współfinansowanych z Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój zbliża się wielkimi krokami. Zgodnie z pierwotnym założeniem programu, wszystkie projekty powinny zostać zakończone w ostatnim możliwym dniu okresu kwalifikowalności wydatków tj. 31.12.2023 r. W praktyce oznacza to, że do tego dnia powinien zostać złożony wniosek o płatność końcową uwzględniający wszystkie poniesione koszty, odbiory zakupionych maszyn i urządzeń, pozwolenia na użytkowanie budynków czy też sprawozdanie o osiągniętych wskaźnikach produktu oraz rezultatu.

Jest jednak wiele projektów, które mimo należytej staranności beneficjentów nie mają szans zakończyć się osiągnięciem zaplanowanego celu do 31.12.2023 r. Problemy z terminowym zakończeniem to często efekt przerwanych łańcuchów dostaw, będących wynikiem pandemii COVID-19 czy też konsekwencje agresji Rosji na Ukrainę.

Polska na różnych forach Unii Europejskiej przedstawiała propozycje zmiany końcowej daty zamknięcia perspektywy 2014-2020. Efektem tych rozmów jest m.in. możliwość wydłużenia terminów realizacji projektów w uzasadnionych sytuacjach i uznanie projektu za „niefunkcjonujący”. Co to oznacza w praktyce?

Gdy istnieje ryzyko niezakończenia realizacji projektu do dnia 31 grudnia 2023 r., a tym samym niezłożenia wniosku o płatność końcową w ww. terminie, w uzasadnionych przypadkach możliwe będzie wydłużenie okresu realizacji projektu, na wniosek beneficjenta, który należy złożyć niezwłocznie do danej Instytucji, w której projekt jest rozliczany. W szczególności wniosek o wydłużenie projektu wymaga wskazania:

Jako projekt niefunkcjonujący można zakwalifikować projekt o koszcie przewyższającym 1 mln EUR, który nie zostanie zakończony pod kątem merytorycznym oraz rzeczowym do 31.12.2023 roku, ale zostanie to zrobione maksymalnie do 31.12.2025 roku. Ponadto istotne jest bieżące zaawansowanie finansowe projektu, które na dzień składania wniosku o uznanie projektu za niefunkcjonujący, powinno wynosić min. 75% rozliczonej dotacji. Złożenie ostatniego wniosku o płatność pośrednią musi w takiej sytuacji nastąpić do 31.12.2023 r. Wniosek ten powinien obejmować pełne finansowe rozliczenie wszystkich pozycji harmonogramu rzeczowo-finansowego, tj. we wniosku należy ująć wszystkie faktury, które dotychczas nie zostały zrefundowane we wcześniejszych wnioskach o płatność pośrednią wraz z dokumentacją księgową potwierdzającą poniesienie tych wydatków. W przypadku nieopłacenia wszystkich wydatków w projekcie do 31.12.2023 r., wydatki ponoszone po tej dacie zostaną uznane za niekwalifikowalne i będą musiały zostać poniesione ze środków własnych beneficjenta.

Do wniosku o płatność końcową, konieczne będzie załączenie wszystkich dokumentów potwierdzających całościową rzeczową realizację projektu, zgodnie z zapisami umowy o dofinansowanie oraz osiągnięcie celu projektu. W przeciwnym wypadku, beneficjent będzie zobligowany do zwrotu całego dofinansowania wraz z odsetkami.

Podsumowując, w przypadku problemów z terminową realizacją projektu, konieczne jest złożenie już teraz wniosku o uznanie projektu za niefunkcjonujący. W chwili obecnej następuje kumulacja pracy w Instytucjach odpowiedzialnych za rozliczanie projektów POIR – następuje końcowe rozliczenie projektów, niektórzy beneficjenci wnioskują jeszcze o zmiany zakresu rzeczowo-finansowego, co może wpłynąć na wydłużenie terminu weryfikacji pism kierowanych przez beneficjentów. Warto uwzględnić to w harmonogramie prac!